Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το νέο σύστημα θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των αποδοχών των μελλοντικών συνταξιούχων, με μια βελτίωση της τάξης του 36%.
Οι ασφαλισμένοι που θα συνταξιοδοτηθούν το 2025 θα λάβουν μεγαλύτερη ανταποδοτική σύνταξη από αυτούς που θα συνταξιοδοτηθούν το 2024, ακόμη και αν έχουν ίδια έτη ασφάλισης.
Το νέο σύστημα θα χρησιμοποιεί διπλό υπολογισμό, με τις αποδοχές μέχρι το 2024 να αυξάνονται με τον πληθωρισμό και από το 2025 με τον δείκτη μισθών. Αυτό σημαίνει ότι όσο μεγαλύτερες είναι οι αυξήσεις στους μισθούς, τόσο υψηλότερη θα είναι και η σύνταξη.
Έχει θεσμοθετηθεί ήδη από τους νόμους 4387/2016 (Κατρούγκαλου) και 4670/2020 (Βρούτση), με στόχο τη βελτίωση των ποσοστών αναπλήρωσης.
Οι πέντε δείκτες μισθών
Ο νέος μηχανισμός θα βασιστεί σε πέντε δείκτες μισθών που καταρτίζει η Εθνική Στατιστική Αρχή, για λογαριασμό του υπουργείου Εργασίας.
Από τους πέντε δείκτες οι βασικοί θα είναι δύο. Ο πρώτος θα είναι για τον υπολογισμό των συντάξεων και ο δεύτερος θα χρησιμοποιηθεί για την αύξηση των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών.
Για τις συντάξεις θα ληφθούν υπ’ όψιν οι αυξήσεις μισθών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ενώ για τις εισφορές θα ληφθούν υπ’ όψιν μόνο οι αυξήσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα, που κατά κανόνα είναι μικρότερες από του Δημοσίου. Με αυτόν τον διαχωρισμό δεν θα μεταφερθεί στις εισφορές η αύξηση των μισθών του Δημοσίου που για το 2024 ήταν πάνω από 7%. Αντιθέτως, με τον δείκτη αύξησης μισθών του ιδιωτικού τομέα οι εισφορές των επαγγελματιών αναμένεται να αυξηθούν περίπου κατά 3,5% το 2025.
Οι υπόλοιποι επιμέρους δείκτες θα χρησιμοποιηθούν για άλλες πολιτικές του υπουργείου Εργασίας, όπως για τον καθορισμό αυξήσεων στο Δημόσιο, την ενίσχυση χαμηλόμισθων, αλλά και την ευρύτερη καταγραφή των αμοιβών σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά και σε διάφορους κλάδους της οικονομίας.
Οι 5 μισθολογικοί δείκτες που θα έχει στη διάθεσή του το υπουργείο Εργασίας από την ΕΛΣΤΑΤ είναι:
- Δείκτης μισθών για τον καθορισμό των συντάξιμων αποδοχών. Θα αποτελείται από τις αυξήσεις μισθών όλων των εργαζομένων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και θα αξιοποιείται για τον υπολογισμό των ανταποδοτικών συντάξεων. Οι νέες συντάξεις που θα απονέμονται από την 1η/1/2025 θα έχουν μερίδιο από τις αυξήσεις μισθών του προηγούμενου έτους. Οσο πιο πάνω κινηθούν οι μισθοί το 2024 τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η αύξηση που θα «μεταφερθεί» στην ανταποδοτική σύνταξη όσων συνταξιοδοτηθούν το 2025 και τα επόμενα έτη.
- Δείκτης μισθών των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Ο δείκτης αυτός θα χρησιμοποιείται για την αύξηση των εισφορών στους ελεύθερους επαγγελματίες και για το όριο των ασφαλιστέων αποδοχών, του μισθού δηλαδή μέχρι του οποίου θα έχουν ασφαλιστικές κρατήσεις οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα (σ.σ.: σήμερα επιβάλλονται κρατήσεις σε μισθούς έως τις 7.335 ευρώ).
- Δείκτης μισθών για την εξέλιξη των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων, ο οποίος θα αποτελεί το σημείο αναφοράς για την εκάστοτε μισθολογική πολιτική στο Δημόσιο.
- Δείκτης μισθών που θα «καταγράφει» τις αμοιβές στην περιστασιακή και part time απασχόληση, για τη χάραξη πολιτικών στήριξης των πολύ χαμηλών εισοδημάτων.
- Δείκτης μισθών σε περιφερειακό και κλαδικό επίπεδο, που θα παρακολουθεί τις μεταβολές στις αποδοχές των εργαζομένων στις επιχειρήσεις της περιφέρειας, όπως και σε κλάδους που απασχολούν πολλούς εργαζομένους (π.χ. τουρισμός, εστίαση, μεταφορές, βιομηχανίες κ.λπ.).
Οι αλλαγές στις εισφορές των επαγγελματιών από το 2025
Οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολουμένων και των αγροτών, αντί να αυξάνονται κάθε χρόνο κατά το ποσοστό αύξησης του πληθωρισμού του προηγούμενου έτους, από το 2025 και εφεξής θα συνδεθούν με τις αυξήσεις των μισθών των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα το προηγούμενο έτος. Αυτό στην πράξη σημαίνει πως εάν οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα αυξηθούν κατά μέσο όρο σε ποσοστό 3,5% για το 2024, τότε θα αυξηθούν κατά 3,5% και οι εισφορές των επαγγελματιών για το 2025.
Παράλληλα, τo 2025 περισσότερες από 300.000 επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα θα δουν μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μισή ή και μία ποσοστιαία μονάδα, εφόσον η κυβέρνηση αποφασίσει να εφαρμόσει τη μείωση σε μία δόση, αντί για δύο που σχεδίαζε αρχικά. Το αρχικό πλάνο προέβλεπε ότι οι συνολικές εισφορές εργοδότη και εργαζόμενου στον ιδιωτικό τομέα από 36,16%, που είναι σήμερα, θα διαμορφωθούν στο 35,66% το 2025, με μείωση κατά 0,5%, ενώ το άλλο μισό της μείωσης θα εφαρμοστεί το 2027.
Οι τελευταίες πληροφορίες κάνουν λόγο για εφαρμογή της μείωσης σε μία δόση, δηλαδή κατά 1 μονάδα εντός του 2025, με πιθανότερη εκδοχή η μείωση να προέρχεται από την εργοδοτική εισφορά υπέρ του ΕΟΠΥΥ, που θα διαμορφωθεί στο 3,55% από 4,55%.